luty 2023 – Strona 2 – Anna Woźniakowska

KOLĘDY

3 lutego 2023 Anna Woźniakowska 1

W pięknym kościele św. św. Piotra i Pawła wzruszający wieczór. Na zakończenie okresu kolędowego śpiewy bożonarodzeniowe różnych nacji śpiewali członkowie Collegium Zieleński i Królewscy Rorantyści. Kolęd słucha się zawsze z przyjemnością, bo niezmiennie zaskakują zróżnicowaniem nastroju i bogactwem muzycznych pomysłów. [ Czytaj dalej… ]

Pamięć ludzka jest zawodna, doświadczenie muzyczne – jednostkowe i ulotne. Jak je zatrzymać? Nie da się zwerbalizować wywołanych muzyką wzruszeń, ale kilka zdań zanotowanych po koncercie pozwala przynajmniej zdokumentować ich zaistnienie. Czasem te notatki wywołują oddźwięk, odezwie się ktoś, kto podobnie zareagował na słuchaną muzykę. Rodzi się wtedy poczucie wspólnoty. Czasem rozlegnie się głos przeciwny i wtedy trzeba przeanalizować swoje wrażenia.  
Nie bez znaczenia jest także prosty zapis kronikarski – co, gdzie, kiedy... Może kiedyś przyda się do uzupełnienia kreślonego przez kogoś obrazu naszego życia muzycznego?

PRACOWITY TYDZIEŃ

Miniony tydzień pełen był ciekawych wydarzeń. Uczestniczyłam w części z nich. 24 września w siedzibie Okręgowej Rady Adwokackiej w Krakowie odbyło się spotkanie poświęcone mec. dr. Jerzemu Parzyńskiemu. W tym roku minęło dwadzieścia lat od śmierci tej znaczącej nie tylko w świecie prawniczym postaci. Doktor praw był także cenionym muzykologiem, wieloletnim recenzentem, ale i organizatorem krakowskiego i polskiego życia muzycznego. Urodzony w Warszawie członek Szarych Szeregów, powstaniec warszawski odznaczony Krzyżem Walecznych, miał wielkie zasługi w odrodzeniu po wojnie ruchu harcerskiego. Był m.in. członkiem – założycielem Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej. Tego typu spotkania (a było to już trzecie z zaplanowanego cyklu) są ważne choćby ze względu na zachowanie świadomości historycznej. A jak się w miniony wtorek okazało, są też okazją do pogłębienia integracji środowiska. Tego samego dnia w Auli Seminarium oo. Paulinów przy ul. Skałecznej odbył się niecodzienny i pełen wzruszeń koncert, który przygotował mec. Stanisław Kłys od pewnego czasu współpracujący z mieszkańcami Skałki właśnie przy organizacji cyklicznych imprez kulturalnych. Koncert poświęcony był pamięci zmarłego w maju pianisty i wybitnego pedagoga prof. Stefana Wojtasa (5 października święciłby urodziny). Nie brakło wspomnień, bo Stefan Wojtas był barwną i wyróżniającą się postacią, działającą wielokierunkowo. Ale najważniejsza była muzyka. Słuchaliśmy trzech wychowanków prof. Stefana Wojtasa, którzy swą sztuką dali dobre świadectwo jego kunsztowi pedagogicznemu. Były to trzy różne osobowości artystyczne. Koncert rozpoczął najmłodszy z nich, Jehuda Prokopowicz, który wiosną dyplomem z wyróżnieniem zwieńczył naukę w Państwowej Szkole Muzycznej II st. im. W. Żeleńskiego w Krakowie, a obecnie jest studentem I roku Akademii Muzycznej im. K. Pendereckiego w Krakowie w klasie dr. Krzysztofa Książka. Fragmenty Partity B-dur J.S. Bacha, Sonaty G-dur i D-dur Scarlattiego, Mazurki op. 33 Chopina i Chopinowska Ballada F-dur w jego interpretacji ujmowały wrażliwością muzyczną wykonawcy. Prawdziwą domeną młodego artysty jest jednak wirtuozeria w najlepszym tego słowa znaczeniu. Możliwości Jehudy Prokopowicza w tym względzie wydają się nieograniczone, o czym mogliśmy się przekonać słuchając zagranej na bis Campanelli Liszta. Jeśli z wiekiem dojdzie do tych walorów dojrzałość, wróżę młodemu artyście piękną przyszłość. Piotr Machnik, doktor habilitowany, profesor Akademii Muzycznej, ukończył studia pianistyczne u Stefana Wojtasa w 1999 roku, więc jest już artystą dojrzałym. Grał Chopina Lento con gran espressione i Poloneza cis-moll, Nokturn op. 16 nr 4 Paderewskiego i Grande Polonaise op. 6 Zarębskiego. Urzekał pięknym dźwiękiem, przemyślanymi interpretacjami, świetnym wyczuciem muzycznego czasu. Jaka szkoda, że tak rzadko mamy okazję kontaktu z jego sztuką wykonawczą. A potem do fortepianu zasiadł Krzysztof Książek. Grał Chopina: nokturn, mazurki i Scherzo h-moll. To była prawdziwa poezja dźwiękowa. Bogactwo barw, zniuansowanie dynamiczne, delikatność i soczystość dźwięku – wszystkie elementy warsztatu pianistycznego były bez zarzutu, a służyły budowaniu wspaniałych interpretacji. Jakiś czas temu po koncercie Krzysztofa Książka pisałam że mamy w Krakowie pianistę światowego formatu. Podtrzymuję to zdanie. Na niedzielnej inauguracji sezonu koncertowego Polskiego Towarzystwa Bachowskiego w ewangelicko-augsburskim kościele św. Marcina wspominaliśmy zmarłego 14 sierpnia Jacka Berwaldta, postaci wielce zasłużonej dla krakowskiej Filharmonii i krakowskiego środowiska muzycznego, wieloletniego wiceprezesa Towarzystwa Bachowskiego. Andrzej Białko, mistrz organów, jego przyjaciel grał dzieła ulubionego kompozytora Jacka Berwaldta – Johanna Sebastiana Bacha. Słuchaliśmy „Piéce d’orgue”, chorału „Vor deinen Thron tret ich”, Fantazji i fugi g-moll, Partity „Sei gegrüsset, Jesu gütig” i Passacaglii c-moll i były to prawdziwe kreacje artystyczne, jak zawsze w przypadku tego artysty. Pięknie o Jacku Berwaldcie mówiła dr. hab. Małgorzata Janicka-Słysz. Zastanowiła mnie tylko nikła obecność krakowskich muzyków wśród publiczności. Czyżby mieli tak krótką pamięć? Przecież niemal każdy z nich musiał zetknąć się ze zmarłym i niemal każdy z nich coś mu w swej drodze życiowej zawdzięcza. Tydzień zakończyłam w niedzielę wieczór koncertem finałowym III edycji Międzynarodowego Festiwalu Serate Musicali Cracoviensis przygotowanego przez Stowarzyszenie Avanti Arte. Na finał dyrektor artystyczny festiwalu Francesco Bottigliero zaprosił Quartetto d’Archi della Scala. Francesco Manara, Daniele Pascoletti, Simonide Braconi i Massimo Polidori grali we Floriance elegię „Chryzantemy” Giacoma Pucciniego, Kwartet smyczkowy F-dur Maurice’a Ravela, „Aforismi” współczesnego włoskiego twórcy Simonida Braconiego i Kwartet smyczkowy e-moll Giuseppe Verdiego. Tak zróżnicowany program pozwolił poznać w pełni kunszt zespołu, w którym wirtuozeria i włoska emocjonalność harmonijnie łączyły się z umiejętnością budowania ciekawej dramaturgii, z wyczuciem stylu i uwrażliwieniem na barwy. To było bardzo ciekawe zwieńczenie muzycznego tygodnia.
JUBILEUSZE

W Krakowie sezon artystyczny rozkręca się na dobre. Trzeba wybierać z jakiej oferty muzycznej skorzystać. W niedzielę musiałam wybierać pomiędzy koncertem Cracow Singers a inauguracją sezonu artystycznego Sinfonietty Cracovii. Na szczęście krakowscy śpiewacy rozpoczynali swój występ o godzinę wcześniej niż orkiestra, więc posłuchałam choć części ich koncertu. A był to koncert nie byle jaki bo jubileuszowy. Cracow Singers mają już dziesięć lat. Niezmiennie podziwiam ten zespół prowadzony przez Karola Kusza i Katarzynę Freiwald za kulturę brzmienia, muzykalność, pracowitość i poszukiwania programowe. Wczoraj w krakowskim kościele p/w Przemienienia Pańskiego krakowscy śpiewacy zaprezentowali bogaty program od motetu „Ego flos campi” Clemensa non Papy po „O gloriosa Virginum” Krzysztofa Pendereckiego. Z tego, co słyszałam, ujął mnie pięknie brzmiący w świątyni księży pijarów motet Monteverdiego „Adoramus te, Christe”. A ponieważ był to koncert jubileuszowy, nie brakło okolicznościowych adresów od władz miasta i województwa oraz dowcipnych wierszowanych życzeń dalszego rozwoju od przedstawiciela chóru Filharmonii Krakowskiej (z radością dołączam się do tych życzeń!). Znalazły się też prezenty muzyczne z którymi wystąpił duet „afraH & telF” czyli Katarzyna Zabielska – harfa i Joanna Tabaczek-Socha – flet. „Medytacja” Julesa Masseneta w wykonaniu duetu dobrze wpisywała się w motto koncertu który zaplanowano jako „seans wytchnienia, harmonii i piękna!” Przedłużeniem tego seansu był „Landscape” Andrzeja Panufnika, którym to utworem Sinfonietta Cracovias pod dyrekcją Katarzyny Tomali-Jedynak rozpoczęła koncert w sali Filharmonii otwierając swój jubileuszowy, trzydziesty sezon artystyczny. Artyści przedstawili interpretację pełną delikatnych barw, trzymającą w napięciu, świadczącą o dużej wrażliwości zespołu. Po tym pięknym wstępie zabrzmiał II Koncert fortepianowy B-dur Ludwiga van Beethovena. Partię solową grała Aleksandra Świgut. Tę interpretację przyjęłam z mieszanymi uczuciami. Aleksandra Świgut jest pianistką wrażliwą, o olbrzymich możliwościach technicznych i wyrazowych. Ale za każdym razem gdy słucham jej gry odnoszę wrażenie, że nie selekcjonuje używanych środków wykonawczych starając się zaprezentować wszelkie swe walory. I wydaje mi się, że w tym nadmiarze gubi się gdzieś szczerość artystyczna i jedność stylistyczna interpretacji. Tak też było i wczoraj co uwydatniło się tym bardziej, że – w przeciwieństwie do brzmienia fortepianu – tutti orkiestrowe było w tym wczesnym Beethovenie ciężkie i hałaśliwe. Gdzie się podziało szlachetne, soczyste forte Sinfonietty Cracovii? Humor poprawiła mi po przerwie interpretacja Kwartetu smyczkowego d-moll „Śmierć i dziewczyna” Franza Schuberta w transkrypcji na orkiestrę smyczkową Gustawa Mahlera. Było w niej wiele wrażliwości i piękna, nie mówiąc o wirtuozerii.
STRAWIŃSKI, SZYMANOWSKI

Filharmonia im. K. Szymanowskiego rozpoczęła 80. sezon artystyczny i trzeba powiedzieć, że rozpoczęła spektakularnie. W sobotę w wypełnionej po brzegi sali pod batutą Alexandra Humali słuchaliśmy muzyki baletowej dwóch równolatków. Igor Strawiński i Karol Szymanowski urodzili się bowiem tego samego 1882 roku. I choć różne były ich drogi życiowe i bliskie im estetyki, zaprezentowane w sobotę ich utwory połączyła jedna nić. Oba odwoływały się do pierwotnych wierzeń i rytuałów. W sobotę słuchaliśmy bowiem „Święta wiosny” Strawińskiego i „Harnasiów” Szymanowskiego. „Święto wiosny” to chyba najtrudniejsza do realizacji partytura rosyjskiego mistrza, stąd rzadka jej obecność w salach koncertowych. Pamiętam kilka krakowskich wykonań i każde z nich nie było w pełni zadowalające. Tymczasem wczoraj obcowaliśmy z interpretacją porywającą. Alexander Humala od pierwszej nuty wprowadził orkiestrę i słuchaczy w trans wywołany uporczywie zmieniającym się, wyrazistym rytmem. Tylko transem tłumaczyć sobie mogę to całkowite podporządkowanie się muzyków dyrygentowi, to idealne współdziałanie rytmiczne, powodujące że akordy były ostre jak nóż. W tej jedności dyrygent bardzo dobrze budował napięcie dramatyczne, falujące i narastające przez blisko czterdzieści minut do aż orgiastycznego finału. Nigdy dotąd w naszej filharmonicznej sali nie słyszałam tak wybornej interpretacji dzieła Strawińskiego i – przyznam się – nie spodziewałam się że nasza orkiestra ma takie rzemiosło. Nic więc dziwnego, że długie brawa zakończyły się standing ovations. Po przerwie otrzymaliśmy równie ciekawą i piękną interpretację „Harnasiów’, w której impresjonistyczna delikatna malarskość dźwiękowa kontrastowała ale i pięknie współgrała z prymitywną wręcz energią i zapamiętaniem góralskiego tańca i śpiewu (wybornie brzmiący chór przygotował Piotr Piwko). Solo tenorowe interpretował Andrzej Lampert. Przed ośmiu laty po raz pierwszy śpiewał tę partię i czynił to ze wspaniałą muzykalnością, ale i nieco ostrożnie zarazem, nie odwołując się do góralszczyzny. Tym razem artysta umiejętnie połączył pięknie brzmiący głos śpiewaczy z cechami „białego” śpiewu góralskiego. Tę „góralskość” podkreślił jeszcze strojem. Nie był jedynym góralem na estradzie. Stanęli na niej także członkowie kapeli góralskiej: Jan Karpiel-Bułecka, Bartosz Łukaszczyk-Zbójnik, Bartłomiej Łowisz i Bartłomiej Kudasik. Od jakiegoś czasu panuje bowiem zwyczaj łączenia muzyki Szymanowskiego z góralskimi nutami „in crudo”. I z tym mam problem. To jest dla mnie łączenie dwóch zupełnie różnych światów, co wyraźnie wczoraj odczuwałam. Jestem admiratorem autentycznej muzyki góralskiej, doceniam kunszt grających wczoraj muzyków. Ale zderzenie ludowego konkretu z przepysznym i delikatnym malarstwem dźwiękowym wstępu do „Harnasiów” było po prostu bolesne. Nie zmienia to faktu, że wczorajsza inauguracja była ze wszech miar udana. Oby taki był cały sezon i jubileuszowy rok. I oby decydenci zrozumieli, że tak dobremu zespołowi należy się po osiemdziesięciu latach wiernej służby krakowskiej, małopolskiej i polskiej kulturze nareszcie własny dom!