2024 – Strona 9 – Anna Woźniakowska

MUZYKA KILARA

21 stycznia 2024 Anna Woźniakowska 0

Przed kilkoma tygodniami, 29 grudnia 2023 roku, minęła 10. rocznica śmierci Wojciecha Kilara. Czcząc tę rocznicę Filharmonia koncerty abonamentowe w mijającym tygodniu poświęciła w całości jego muzyce. Uczestniczyłam w sobotnim koncercie. Łukasz Borowicz prowadzący ten muzyczny wieczór rozpoczął go chyba [ Czytaj dalej… ]

TRZYDZIESTOLECIE

19 stycznia 2024 Anna Woźniakowska 0

Bieżący rok jest dla Sinfonietty Cracovii szczególny. Trzydzieści lat temu zespół młodych muzycznych zapaleńców, absolwentów krakowskiej Akademii Muzycznej skupionych wokół skrzypka Roberta Kabary, dzięki staraniom Krzysztofa i Elżbiety Pendereckich został decyzją miejskich radnych Orkiestrą Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa. Rok jubileuszowy [ Czytaj dalej… ]

Pamięć ludzka jest zawodna, doświadczenie muzyczne – jednostkowe i ulotne. Jak je zatrzymać? Nie da się zwerbalizować wywołanych muzyką wzruszeń, ale kilka zdań zanotowanych po koncercie pozwala przynajmniej zdokumentować ich zaistnienie. Czasem te notatki wywołują oddźwięk, odezwie się ktoś, kto podobnie zareagował na słuchaną muzykę. Rodzi się wtedy poczucie wspólnoty. Czasem rozlegnie się głos przeciwny i wtedy trzeba przeanalizować swoje wrażenia.  
Nie bez znaczenia jest także prosty zapis kronikarski – co, gdzie, kiedy... Może kiedyś przyda się do uzupełnienia kreślonego przez kogoś obrazu naszego życia muzycznego?

SALA Z PATRONEM

W Państwowej Szkole Muzycznej II st. im. W. Żeleńskiego w Krakowie piękna uroczystość – nadanie sali koncertowej imienia jej pomysłodawcy Stefana Wojtasa, zmarłego niedawno wieloletniego dyrektora placówki. Pamiętam, kiedy Stefan Wojtas powiedział przed laty że musi wybudować w szkole prawdziwą salę koncertową, bo to niezbędne dla prawidłowego kształcenia młodych muzyków, spojrzałam na niego z niedowierzaniem. Gdzie chciał budować tę salę? Przecież szkoła mieści się w ścisłej zabudowie na rogu Basztowej i Krowoderskiej, nie ma tam skrawka wolnego miejsca, bo podwórko jest malutkie. Tymczasem on wiedział, co mówi. Wybudował salę koncertową na strychu. Dziś to wnętrze ma dwadzieścia lat, znane jest dobrze krakowianom, bo odbywają się w nim nie tylko koncerty szkolne, ale sala służy całemu krakowskiemu środowisku muzycznemu. Ile trzeba było zachodu by dla tej budowy pozyskać przychylność konserwatora i znaleźć wspaniałych projektodawców i wykonawców którzy potrafili tak prowadzić budowę by nie zakłócać działalności szkoły i nie utrudniać ruchu w centrum miasta! Tę wiedzę Stefan Wojtas zabrał niestety ze sobą w zaświaty. Inna rzecz, że on umiał zarażać ludzi swoim entuzjazmem do działania. Wczoraj to wszystko przypomniano nie tylko we wspomnieniach ustnych, ale też w ciekawym filmie. Po odsłonięciu okolicznościowej tablicy nastąpił krótki koncert. To także był hommage à Stefan Wojtas bo do fortepianu zasiadł jeden z najbardziej utytułowanych jego wychowanków, Szymon Nehring. Etiudy symfoniczne Roberta Schumanna pianista interpretował z wielką dojrzałością i interesującą architektoniką dzieła. Pięknie wydobył polifonizujące wątki utworu. Urzekał delikatnością, wręcz ulotnością intymnych wariacji, porywał dynamizmem i wirtuozerią innych. Na bis dorzucił Nokturn H-dur i Scherzo E-dur Chopina. I były to kreacje zapadające w pamięć. Stefan Wojtas byłby dumny.
KU PAMIĘCI

5 września minęła 100. rocznica urodzin, 27 września – 16. rocznica śmierci prof. Krystyny Moszumańskiej-Nazar, jednej z najwybitniejszych polskich kompozytorek, wieloletniej prorektor i rektor krakowskiej Akademii Muzycznej. By uczcić te rocznice Katedra Kompozycji wraz z Centrum Dokumentacji Twórczości Kompozytorów Krakowskich oraz Wydziałem Twórczości, Interpretacji i Edukacji Muzycznej krakowskiej uczelni w dwie soboty października (12 i 19. 10) cykl spotkań, wykładów i koncertów przypominających tę postać wielce zasłużoną dla kultury polskiej. Wczoraj mogliśmy obejrzeć film poświęcony Krystynie Moszumańskiej-Nazar oraz wysłuchać dwóch wykładów omawiających wybrane aspekty jej twórczości. Dzień zwieńczył koncert jej muzyki. Słuchaliśmy utworów powstałych w latach 1968-1990. Krystyna Moszumańska-Nazar studiowała w krakowskiej uczelni kompozycję i fortepian. Nic więc dziwnego, że ten instrument był jej bliski także w jej twórczości. Wczoraj Andrzej Pikul przypomniał jej „Bagatele” i „Konstelacje” na fortepian solo. Podkreślił wielobarwność tej muzyki wykorzystującej pełny wachlarz możliwości fortepianu w tym względzie, oraz jej potencjał energetyczny. Kompozycje Krystyny Moszumańskiej-Nazar przesycone są bowiem energią, pisane były z rozmachem, choć nie brakuje momentów delikatnych, wręcz intymnych. Ten rozmach, ta pewność poczynań twórczych widoczne były także w kompozycjach przeznaczonych na perkusję. Krystyna Moszumańska-Nazar była bowiem chyba jedyną kompozytorką nie-perkusistką, która tak udanie i z taką pasją penetrowała możliwości brzmieniowe i wyrazowe perkusyjnego instrumentarium. Mogliśmy się o tym przekonać słuchając w wykonaniu Tomasza Sobańca „Trzech etiud na perkusję solo”, a w interpretacji Pawła Nowickiego „From End to End Percussion” i „Fantazji na marimbafon solo”. W kompozytorskim portfolio Krystyny Moszumańskiej-Nazar znajdujemy utwory wykorzystujące niemal pełną paletę instrumentów. Przypomniała o tym Dorota Imiełowska grając przeznaczone na wiolonczelę solo „Recitativo” i „Moments musicaux” nr 1 i 2. Arcyciekawe były przykłady kameralistyki także uprawianej przez kompozytorkę. Z tego jej dorobku wybrano „Interpretacje” na flet, taśmę i perkusję. Utwór został nieco twórczo reinterpretowany. Warstwę muzyczną utrwaloną na taśmie tym razem grał „na żywo” na… pile koncertowej Kamil Kruk prowadzący jedyną w Polsce klasę gry na tym instrumencie. Jest również kompozytorem, wychowankiem krakowskiej uczelni w klasie prof. Anny Zawadzkiej-Gołosz która niegdyś kończyła kompozycję u Krystyny Moszumaśkiej-Nazar, więc można domniemywać tu pewnej ciągłości ideowej. Kamil Kruk wraz z flecistką Łucją Chyrzyńską i wspomnianym już Pawłem Nowickim stworzyli piękny, żywy i spójny obraz „Interpretacji”. Podobnie porywający okazał się utwór kończący wczorajszy koncert. „Warianty” na fortepian i perkusję w wykonaniu Piotra Nowickiego i Pawła Nowickiego udowodniły mistrzostwo twórcze Krystyny Moszumańskiej-Nazar i nieprzemijającą aktualność jej dzieła.
WIECZÓR PEŁEN BARW

Marcin Zdunik i Dawid Runtz sprawili w piątek, że publiczność zgromadzona w filharmonicznej sali Koncertu wiolonczelowego h-moll Antonina Dvořáka słuchała jak zaczarowana. Dawno nie doświadczyłam takiej spójności pomiędzy solistą i orkiestrą w budowaniu dramaturgii utworu, dawno nie słuchałam tak interesujących dialogów pomiędzy solową wiolonczelą i poszczególnymi instrumentami. Wszystko to sprawiło że tym razem dzieło czeskiego mistrza było raczej symfonią koncertującą niż solowym popisem wiolonczelisty. Trzeba jednak zaznaczyć, że ten „symfonizm” tkwi już w samej partyturze Dvořáka. Tym razem artyści wydobyli go jednak na pierwszy plan. Nie znaczy to jakiegoś ograniczenia roli Marcina Zdunika jako protagonisty. Jego wiolonczela brzmiała pięknie, szczególnie w delikatnych ale jakże nośnych pianach, odgrywając zasadniczą rolę w budowaniu ekspresji dzieła. Wirtuozerię i wyobraźnię twórczą artysty mogliśmy poznać w dwóch kapitalnych bisach będących jego improwizacjami na temat Mazurka C-dur Chopina i pieśni kurpiowskiej „Uwoz mamo roz” Szymanowskiego. „Maski” Karola Szymanowskiego w opracowaniu na orkiestrę symfoniczną Jana Krenza zabrzmiały w całości w krakowskiej filharmonicznej sali po raz pierwszy. Słuchałam ich z mieszanymi uczuciami. Jan Krenz, dyrygent znakomity a także kompozytor, wspaniale wczuł się w sposób instrumentowania Szymanowskiego. Myślę, że gdyby Szymanowski chciał „Maskom” nadać kształt dzieła orkiestrowego uczyniłby to podobnie, choć może na mniejszy skład instrumentalny. Ale napisał ten cykl na fortepian i są to piękne, kunsztowne utwory rysowane cienką kreską, choć oczywiście nie brak w nich potężnych kulminacji. I choć Dawid Runtz czynił wszystko, by z partytury Jana Krenza te delikatności wydobyć, wobec potężnego aparatu orkiestralnego nie sposób było zbliżyć się do klimatu oryginału. Szczególnie dotyczyło to pierwszego ogniwa cyklu – „Szeherezady”. Gdyby jednak nie znało się pierwotnej wersji dzieła i słuchało w piątek „Masek” jako nowego utworu, z pewnością mogły się podobać. Na koniec pod batutą Dawida Runtza usłyszeliśmy „Dyla Sowizdrzała” Richarda Straussa. I ta interpretacja była prawdziwym majstersztykiem, barwnym, lekkim, z wręcz rossiniowską bufonadą, z wyrazistym malowaniem muzyką poszczególnych przygód niemieckiego błazna. Często mam pretensję do filharmonicznych „dętystów” blaszanych. Tym razem muszę waltornie i puzony (tubę też) pochwalić za intonację i szlachetne brzmienie. Oby tak zawsze!