W KRĘGU KRAKOWSKIEJ UCZELNI MUZYCZNEJ

22 sierpnia 2022 Anna Woźniakowska Recenzje 0

Odważni którzy zdecydowali się stawić opór ulewie i przyszli wczoraj do Florianki na kolejny koncert festiwalu „Muzyka w starym Krakowie”, spędzili ciekawy wieczór. Główną jego postacią była Tamari Jincharadze, gruzińska pianistka, która po studiach w ojczyźnie obecnie studiuje w krakowskiej Akademii Muzycznej. Trzydziestoletnia artystka jest wyraźnie zarysowaną osobowością. Nie interesują ją muzyczne kanony i obiegowe interpretacje. Ma własne wyobrażenie granych utworów, chwilami kontrowersyjne, ale ciekawe. Przyznam się, że tak skrajnie zróżnicowanych dynamicznie i wyrazowo, od demonicznego fortissimo po delikatne, ulotne piano, ale bez środka dynamiki, Bagateli op. 126 Beethovena, dotąd nie słyszałam. Całą paletę dynamiki i barw fortepianowych artystka ukazała w Preludiach op. 28 Chopina, także odczytanych w oryginalny sposób, choć czasem w niezgodzie z tekstem (rytm w Preludium c-moll). Można się z takimi interpretacjami nie zgadzać, ale warto było posłuchać.
Solowe cykle fortepianowe zostały przedzielone Triem D-dur op. 70 nr 1 Beethovena. Do pianistki dołączyła tu skrzypaczka Oriana Masternak i wiolonczelista Andrij Vorontsov, także związani z krakowską uczelnią muzyczną. Z radością słuchałam ich muzykowania, choć Tamari Jincharadze mogła nieco bardziej wyważyć brzmienie fortepianu, by jeszcze lepiej korespondować z instrumentami smyczkowymi.

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Pamięć ludzka jest zawodna, doświadczenie muzyczne – jednostkowe i ulotne. Jak je zatrzymać? Nie da się zwerbalizować wywołanych muzyką wzruszeń, ale kilka zdań zanotowanych po koncercie pozwala przynajmniej zdokumentować ich zaistnienie. Czasem te notatki wywołują oddźwięk, odezwie się ktoś, kto podobnie zareagował na słuchaną muzykę. Rodzi się wtedy poczucie wspólnoty. Czasem rozlegnie się głos przeciwny i wtedy trzeba przeanalizować swoje wrażenia.  
Nie bez znaczenia jest także prosty zapis kronikarski – co, gdzie, kiedy... Może kiedyś przyda się do uzupełnienia kreślonego przez kogoś obrazu naszego życia muzycznego?

MISTRZOWI NA URODZINY

91.urodziny Krzysztofa Pendereckiego Filharmonia Krakowska uczciła w niedzielę 17 listopada przypomnieniem jego Koncertu fortepianowego „Zmartwychwstanie”. Utwór powstał przed blisko ćwierć wiekiem, ostateczną postać zyskał w 2007 roku. Starsi melomani z pewnością pamiętają burzę jaka przetoczyła się przez prasę nie tylko fachową po polskiej prapremierze utworu, kiedy to Andrzej Chłopecki zarzucił kompozytorowi koniunkturalizm (Penderecki pracujący w 2001 roku nad Capricciem na fortepian dedykowanym p. Marie-Josée Kravis po wypadkach 11 września przekomponował istniejący materiał wiążąc go z tragedią World Trade Center). Po latach tamte zarzuty (z których autor się zresztą wycofał) nie maja już znaczenia. Koncertu fortepianowego słucha się dziś bez sensacyjnej otoczki, koncentrując się jedynie na muzyce. A ta jest szczególna. Potężne dzieło ze względu na stosunek fortepianu do rozbudowanej orkiestry i wagę partii orkiestralnej przypomina raczej symfonię koncertującą, choć potraktowany wirtuozowsko instrument solowy zawsze wybija się na pierwszy plan. Zbudowane kalejdoskopowo słusznie zostało nazwane przez prof. Mieczysława Tomaszewskiego rodzajem rapsodii pozwalającej kompozytorowi na bardzo swobodną wypowiedź. Zarazem taka konstrukcja utworu stanowi trudność dla interpretatorów w budowaniu całościowej jego formy. Na szczęście wczoraj prowadzący orkiestrę Alexander Humala i interpretatorka partii fortepianu Mūza Rubackytė świetnie tę trudność przezwyciężyli. Stworzyli w Koncercie fortepianowym prawdziwą kreację artystyczną dając muzykę pełną dramatyzmu i napięcia nie pozbawionego elementów ironicznej groteski znajdującego rozładowanie w pięknych momentach lirycznej zadumy. Blisko godzinny utwór wciągnął słuchaczy bez reszty. Nic więc dziwnego, że dziękowaliśmy interpretatorom owacją na stojąco. Po przerwie zabrzmiała VIII Symfonia Antonina Dvořáka, którą często i z upodobaniem dyrygował Krzysztof Penderecki. I był to popis dyrygenta i orkiestry (z wyjątkiem niefortunnego unisona trąbek na początku IV części). A Allegretto grazioso – nostalgiczny, wręcz oniryczny walc przełamywany realnością czeskiego tańca ludowego na długo pozostanie w mej pamięci.
MOZART, BEETHOVEN, MENDELSSOHN

W piątek 15 listopada abonamentowy koncert Filharmonii Krakowskiej poprowadziła Karen Kamensek, amerykańska dyrygentka o słoweńskich korzeniach. Maestra, laureatka Grammy współpracująca ze słynnymi zespołami, rozpoczęła wieczór Uwerturą do „Don Giovanniego” Mozarta, zakończyła IV Symfonią „Włoską” Feliksa Mendelssohna. Towarzyszyła też Aleksandrze Świgut w IV Koncercie fortepianowym G-dur Beethovena. Karen Kamensek nie posługuje się batutą. Ma gest wyraźny i precyzyjny, w jej pracy z orkiestrą czuje się olbrzymie doświadczenie i wielką wrażliwość muzyczną. Pod taką ręką gra się bezpiecznie. Nic więc dziwnego, że filharmoniczni artyści urzekali i w Mozarcie i w Mendelssohnie wdziękiem, lekkością i werwą. Szczególnie podobała mi się Symfonia A-dur Mendelssohna z pięknie prowadzoną narracją pierwszej części, z powagą (na szczęście nie żałobną, co się czasem zdarza) części drugiej, z tanecznym Menuetem i szaleńczym finałowym Saltarello. Drobne uchybienia rytmiczne tu i ówdzie nie zniweczyły klarownego obrazu całości. Po raz drugi słuchałam Aleksandry Świgut w Beethovenie (w tym sezonie grała Koncert B-dur z Sinfoniettą Cracovią) i po raz drugi nie mogę zgodzić się z jej odczytywaniem Mistrza z Bonn. Dla mnie istotą muzyki Beethovena jest podskórna energia którą czuję w jego muzyce. Nie da się jej zastąpić pośpiechem i egzaltacją. I choć Karen Kamensek czyniła wszystko by partię orkiestry dostosować do omdlewających pian solistki, to przecież z dramatycznego dialogu w drugiej części Koncertu G-dur niewiele się ostało. Cóż, nadajemy z Aleksandrą Świgut na innych falach. Uznaję jej talent, jej sztukę, podobało mi się jedno z preludiów Rachmaninowa zagrane na bis, nastrojowe, poświęcone pamięci zmarłego niedawno Janusza Olejniczaka. Ale z takim Beethovenem nie mogę się zgodzić.
BONA W OPERZE KRAKOWSKIEJ

Wczoraj w Operze Krakowskiej wielkie święto – premiera opery Zygmunta Krauzego „Bona Sforza” do libretta Vincenza de Vivo. Jej powstanie to wynik współpracy naszego teatru operowego z Teatro Petruzzelli w Bari, rodzinnym mieście polskiej królowej. W tamtejszej Bazylice św. Mikołaja, patrona miasta, znajduje się także jej grób. Zamieszczona na okazałym sarkofagu pełna tytulatura przynależna polskiej monarchini czyni na oglądającym i czytającym wrażenie. Wrażenie wywołuje też wczorajszy spektakl w reżyserii, dramaturgii i inscenizacji Michała Znanieckiego, pięknej scenografii Luigiego Scoglio, interesujących kostiumach Małgorzaty Słoniowskiej i ciekawej choreografii Ingi Pilchowskiej. Za projekcje odpowiadała Karolina Jacewicz, reżyserią światła zajmował się Dawid Karolak, chór przygotowali Andrzej Korzeniowski i Joanna Wójtowicz. Nad stroną muzyczną czuwał Piotr Sułkowski który poprowadził też wczorajszy spektakl. Na scenie oglądamy trzy wcielenia polskiej królowej, bo całość jest swoistą retrospekcją umierającej w Bari Bony wygnanej z Polski przez ukochanego syna. W tej roli kapitalna i wokalnie i aktorsko Karin Wiktor-Kałucka. Osamotnionej królowej towarzyszy jedynie dwoje służących tyleż opiekujących się nią co dbających o interesy króla Hiszpanii czyhającego na spadek (w tych rolach Maryana Berezyak i Adam Sobierajski). Umierająca przywołuje na pamięć szczęsne chwile młodości i pierwszą miłość którą musiała poświęcić dla polskiej korony (w roli młodej Bony bardzo dobra Paula Maciołek, w jej ukochanego wcielił się Sebastian Marszałowicz), toczy spór z żądną władzy matką (Wanda Franek). Wspomina zaślubiny z Zygmuntem Starym (Adam Szerszeń) i koronację na Wawelu wśród tłumu obcych sobie ludzi. Z jej pamięci wyłania się też Bona – królowa, majestatyczna, narzucająca swą wolę staremu królowi, usiłująca kierować synem któremu już w dzieciństwie zapewnia tron. Ten majestat, ale i ból gdy po śmierciach Elżbiety Habsburżanki i Barbary Radziwiłłówny powszechnie oskarża się ją o otrucie synowych, czemu daje wiarę także zrozpaczony Zygmunt August (bardzo dobra rola Jarosława Bieleckiego), świetnie oddała Edyta Piasecka. Każda zresztą postać w tym spektaklu (jako mały Zygmunt wystąpił Adam Chudzio, a w rolach przedstawiciela Sejmu i poplecznika królowej Cristoma Colonny oglądaliśmy i słuchaliśmy Jakuba Borowczyka) dopracowana była w każdym calu. Bo jedną z głównych zalet tego spektaklu jest jego spójność powodująca, że od pierwszych, majestatycznych, mrocznych akordów, od pierwszego zetknięcia się z podzieloną na trzy części sceną i trzema postaciami Bony słuchacz i widz trzymany jest w napięciu, utożsamia się z bohaterką opery, współczuje jej i wraz z nią cierpi. Muzyka Zygmunta Krauzego pod batutą Piotra Sułkowskiego doskonale podkreśla treść libretta, a operowanie motywami przypisanymi poszczególnym wcieleniom Bony w swoisty sposób buduje dramaturgię. Są w tej muzyce współczesne, kolorowe brzmienia, jest hieratyczność pokreślona odwołaniami do chorału, jest delikatna stylizacja renesansowych tańców, jest liryka, ale wszystko to tworzy zgodną, oryginalną całość. „Bona Sforza” Zygmunta Krauzego (kompozytor był na premierze) to ważna pozycja w historii polskiej współczesnej opery. I ważny element historii krakowskiej sceny operowej, która w tym sezonie obchodzi siedemdziesięciolecie.

Copyright © 2024 | WordPress Theme by MH Themes