Recenzje – Anna Woźniakowska

BRAHMS I BERLIOZ

27 kwietnia 2025 Anna Woźniakowska 2

Lubię Brahmsa. Gęstość jego harmonii, logikę konstrukcji, intymną lirykę… W jego twórczości szczególne dla mnie miejsce zajmuje I Koncert fortepianowy d-moll. Przed kilkudziesięcioma laty słuchałam go w interpretacji Witolda Małcużyńskiego w Filharmonii Krakowskiej, a dzień później w radiowej transmisji z [ Czytaj dalej… ]

WSPANIAŁA KAMERALISTYKA

16 kwietnia 2025 Anna Woźniakowska 0

We wtorek w sali Filharmonii kameralistyka najczystszej wody. W ramach krakowskiej części 29. Międzynarodowego Festiwalu Ludwiga van Beethovena wystąpiła międzynarodowa (Austria, Francja, Niemcy, Polska, Portugalia, Syria) grupa artystów związanych głównie z niemieckimi uczelniami muzycznymi. Nie wiem, bo nie znalazłam tej [ Czytaj dalej… ]

BEETHOVEN, PENDERECKI, BACH I INNI

13 kwietnia 2025 Anna Woźniakowska 0

W Warszawie trwa Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena. Szczególny, bo przypadający w roku 255. rocznicy urodzin Mistrza z Bonn. Obszerniejsza niż zwyczajowo jest krakowska część festiwalu. Jak zwykle w Bibliotece Jagiellońskiej przygotowano wystawę rękopisów, a w mijającym tygodniu odbyły się [ Czytaj dalej… ]

KANTOREI SANKT BARBARA

31 marca 2025 Anna Woźniakowska 0

Czas szybko leci. Wydaje się że dopiero co pisałam o powstaniu przy krakowskim kościele św. Barbary zespołu Kantorei Sankt Barbara, a tu minęło już 25 lat działalności chóru wprawdzie amatorskiego ale z powodzeniem podejmującego się wykonania najtrudniejszych dzieł oratoryjnych. Dowodem [ Czytaj dalej… ]

KONCERT ROCZNICOWY

30 marca 2025 Anna Woźniakowska 0

W piątek 28 marca przed zespołami Filharmonii Krakowskiej stanął Andrey Boreyko by poprowadzić utwory Pendereckiego, Szymanowskiego i Brahmsa. Wieczór rozpoczął „Przebudzeniem Jakuba” Krzysztofa Pendereckiego. To szczególny utwór w dorobku kompozytora bo sygnalizował jego odejście od radykalnych eksperymentów dźwiękowych. Choć i [ Czytaj dalej… ]

W HOŁDZIE KOMPOZYTOROWI

27 marca 2025 Anna Woźniakowska 0

29 marca 2020 roku zmarł Krzysztof Penderecki. Piątą rocznicę śmierci wybitnego kompozytora krakowska Akademia Muzyczna nosząca Jego imię uczciła specjalnym koncertem. W środę 26 marca studenci wykonali „Chaconne” z „Polskiego Requiem” i – wraz z zaproszonymi solistami oraz z Chórem [ Czytaj dalej… ]

Pamięć ludzka jest zawodna, doświadczenie muzyczne – jednostkowe i ulotne. Jak je zatrzymać? Nie da się zwerbalizować wywołanych muzyką wzruszeń, ale kilka zdań zanotowanych po koncercie pozwala przynajmniej zdokumentować ich zaistnienie. Czasem te notatki wywołują oddźwięk, odezwie się ktoś, kto podobnie zareagował na słuchaną muzykę. Rodzi się wtedy poczucie wspólnoty. Czasem rozlegnie się głos przeciwny i wtedy trzeba przeanalizować swoje wrażenia.  
Nie bez znaczenia jest także prosty zapis kronikarski – co, gdzie, kiedy... Może kiedyś przyda się do uzupełnienia kreślonego przez kogoś obrazu naszego życia muzycznego?

BRAHMS I BERLIOZ

Lubię Brahmsa. Gęstość jego harmonii, logikę konstrukcji, intymną lirykę… W jego twórczości szczególne dla mnie miejsce zajmuje I Koncert fortepianowy d-moll. Przed kilkudziesięcioma laty słuchałam go w interpretacji Witolda Małcużyńskiego w Filharmonii Krakowskiej, a dzień później w radiowej transmisji z Warszawy. I było to pełne zauroczenie, zachwyt który nigdy już przy kolejnych zetknięciach się z brahmsowskim dziełem nie osiągnął takiej intensywności. Do wczoraj… Wczoraj, czyli w sobotę, I Koncert fortepianowy d-moll zabrzmiał w filharmonicznej sali w interpretacji Szymona Nehringa i Łukasza Borowicza który poprowadził filharmoniczną orkiestrę. To wczesne dzieło Brahmsa (I Symfonię napisał blisko trzydzieści lat później) porywało wczoraj symfoniczną potęgą i liryką zarazem. Przemyślane w każdym calu było jednocześnie żywe i spontaniczne. Solista i dyrygent z orkiestrą byli jednością, wydobywali z fortepianu i z orkiestry całe bogactwo barw, konsekwentnie budowali dramatyczną opowieść muzyczną. Trzymali słuchaczy w napięciu od pierwszej do ostatniej chwili. Podobno impulsem do napisania takiej a nie innej muzyki było dla Brahmsa towarzyszenie Schumannowi w jego śmiertelnej chorobie. Słuchając wczoraj Koncertu d-moll nie mogłam opędzić się od myśli, że jest to muzyczny portret ludzkiego losu, z potężnymi dramatami, ciemnym smutkiem i pełnymi blasku rozjaśnieniami. Bo fragmenty liryczne były jakby prześwietlone słońcem. Gdy słucham Brahmsa, nieodmiennie przypomina mi się „Przedśpiew” Leopolda Staffa o poecie „pogodnym mądrym smutkiem i wprawnym w cierpieniu”. Wczoraj te uczucia były także obecne w filharmonicznej sali, wywołane czysto muzycznymi środkami przez obu artystów. Piątkowy koncert i jego sobotnie powtórzenie poświęcone były pamięci prof. Stefana Wojtasa, pianisty i wybitnego pedagoga u którego studia kończył także Szymon Nehring. Profesor byłby dumny słysząc jak wspaniałym, dojrzałym pianistą i muzykiem jest jego wychowanek (artysta nie ma jeszcze trzydziestki), ile piękna potrafi wydobyć z fortepianu. A jakim jest lirykiem dowiódł grając na bis cudownie uduchowiony Romans z op. 118 Brahmsa. Chciałoby się słuchać go bez końca. Nie przepadam za Berliozem. Często wydaje mi się że jego muzyka to wiele hałasu o nic. Wyjątek mogę zrobić ewentualnie dla dwóch utworów: „ Harolda w Italii” i „Symfonii fantastycznej”. I właśnie tym drugim utworem zachwyciłam się wczoraj – chyba po raz pierwszy – choć bałam się jak ten Berlioz zabrzmi w zestawieniu z Brahmsem. A pod batutą Łukasza Borowicza zabrzmiał po prostu wspaniale. Dyrygent wydobył z partytury Berlioza drobne, pomijane często szczegóły, uwydatnił szlachetną programowość jaką jest nasycona, podkreślił mistrzostwo instrumentacji. Taki Berlioz mi się podoba!
WSPANIAŁA KAMERALISTYKA

We wtorek w sali Filharmonii kameralistyka najczystszej wody. W ramach krakowskiej części 29. Międzynarodowego Festiwalu Ludwiga van Beethovena wystąpiła międzynarodowa (Austria, Francja, Niemcy, Polska, Portugalia, Syria) grupa artystów związanych głównie z niemieckimi uczelniami muzycznymi. Nie wiem, bo nie znalazłam tej wiadomości w drukowanym programie, czy artyści stale z sobą współpracują, czy też okazjonalnie. Po wysłuchaniu koncertu i obserwacji ich współdziałania nad budowaniem interpretacji skłaniam się do pierwszego stwierdzenia. Takie porozumienie, taki wspólny oddech, takie wyważenie brzmienia, taka rozpiętość dynamiczna, nie są osiągalne w jednostkowym spotkaniu muzyków. A przecież te wszystkie cechy można było podziwiać we wtorek, szczególnie w Oktecie Es-dur op. 20 Mendelssohna, który zabrzmiał w drugiej części wieczoru. Viviane Hagner, Fanny Fheodoroff, Juliette Beauchamp, Bilal Alner – skrzypce, Miguel Elrich i Kina Wojdalska – altówki, Alexy Stadler i Zuzanna Sosnowska – wiolonczele – grali „jak jeden mąż”. Młodzieńcze dzieło genialnego kompozytora porywało lekkością i wirtuozerią. Jakby jej przeciwieństwem była pełna emocji, dramatyzmu, zmienności nastrojów i migotliwości barw „Verklärte Nacht” Schönberga. Tak pięknie zbudowanej dramaturgii tego niełatwego przecież dzieła dawno nie słyszałam. Zachwyciło mnie też Trio smyczkowe op. 48 Weinberga, które otworzyło wieczór. Tu troje artystów zbudowało jedyny w swoim rodzaju nastrój nostalgii, jakby przywoływania z pamięci odległych obrazów. Zestawiali je z graniczącą z zapamiętaniem tanecznością. W świat muzyki Weinberga wprowadzili nas chyba: Viviane Hager, Kinga Wojdalska i Alexy Stadler. Piszę „chyba”, bo w programie nie wyszczególniono kto z ósemki wcześniej wymienionych gra w Triu, a zdjęcia w drukowanym programie nie ułatwiały rozpoznania wykonawców. I to był chyba jedyny mankament wtorkowego koncertu.
BEETHOVEN, PENDERECKI, BACH I INNI

W Warszawie trwa Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena. Szczególny, bo przypadający w roku 255. rocznicy urodzin Mistrza z Bonn. Obszerniejsza niż zwyczajowo jest krakowska część festiwalu. Jak zwykle w Bibliotece Jagiellońskiej przygotowano wystawę rękopisów, a w mijającym tygodniu odbyły się dwa wydarzenia muzyczne. Pierwszym był poniedziałkowy recital amerykańskiego pianisty Caleba Borricka. Niestety, nie mogłam być na nim obecna. W środę natomiast słuchałam Orkiestry Beethovenowskiej z Bonn prowadzonej przez Dirka Kaftana. W filharmonicznej sali zabrzmiała uwertura „Leonora III” Beethovena, VI Symfonia „Pieśni chińskie” Krzysztofa Pendereckiego (niedawno minęła 5. rocznica śmierci kompozytora) i Beethovenowska muzyka do „Egmonta” Goethego. Beethoven Orchester Bonn to zespół o pięknym, homogenicznym brzmieniu, dysponujący szeroką paletą barwową i dynamiczną, świetnie współpracujący z dyrygentem, który kieruje nim od ośmiu lat. Beethoven niemieckich artystów był nasycony energią i klasycznie lekki zarazem. Do tej lekkości przyczyniło się niewątpliwie użycie dawnych trąbek, puzonów i kotłów które lepiej niż współczesne stapiały się z drzewem i smyczkami. Ale nie tylko, także, choćby w „Leonorze”, krótkie sforzata w smyczkach podkreślające dramatyzm muzyki. Interesująca była prezentacja całości muzyki do „Egmonta”, nieznanej szerzej oprócz uwertury. Ta całość, w której wykonaniu udział wzięli także: Christina Landshammer – sopran i Franz Tscherne – narrator, okazała się świetnie dopasowana do treści i nastroju tragedii Goethego. Sądzę, że gdyby w czasach Beethovena istniał już film, kompozytor byłby także uznanym twórcą muzyki filmowej, bo szlachetna ilustracyjność okazała się mu bliska. Żałowałam tylko, że nie zadbano o tłumaczenie niemieckiego tekstu narratora. Ułatwiłoby to szerszą percepcję muzyki. VI Symfonia „Pieśni chińskie” Krzysztofa Pendereckiego w interpretacji gości z Bonn była prawdziwą kreacją artystyczną, którą wraz z orkiestrą i dyrygentem stworzyli Thomas Bauer – tenor, śpiewający starochińską poezję w niemieckim tłumaczeniu Hansa Bethge oraz Joanna Kravchenko grająca na erhu, chińskim strunowym instrumencie, którego nostalgiczny dźwięk podkreślał egzotyczny nastrój muzyki Pendereckiego. Te „chińskie” barwy doskonale łączyły się z późnoromantycznym charakterem dzieła płynącego jakby nieco poza czasem. A po tej lirycznej nostalgii dostaliśmy na bis zadzierżystego Mazura z Moniuszkowskiej „Halki”. Beethovenowi w głównej mierze poświęcony był także abonamentowy koncert Filharmonii Krakowskiej. W piątek i w sobotę Michał Klauza poprowadził bowiem z filharmonicznymi zespołami Beethovenowskie oratorium „Chrystus na Górze Oliwnej”. W partiach solowych wystąpili: Bartosz Nowak – tenor – jako Jezus, Anna Wolfinger – sopran – jako Serafin i Sebastian Szumski – bas – jako Piotr. To wczesne dzieło Beethovena, jeszcze utrzymane w klasycznej konwencji, szczególnie w partiach solowych, ale znać w nim już poszukiwanie własnego języka. I znów – podziwiać można było umiejętność malowania muzyką treści i nastroju tekstu. Michał Klauza tę malarskość umiejętnie wydobył tworząc poruszającą interpretację, od poważnej introdukcji z miarowymi uderzeniami kotła będącymi jakby prototypem motywu losu, po potężną boską apoteozę finalnego chóru. W ogóle najciekawszymi fragmentami oratorium wydały mi się w piątek właśnie partie chóralne (przygotowanie zespołu Piotr Piwko), bardzo zróżnicowane w charakterze. Piątkowa prezentacja „Chrystusa na Górze Oliwnej” była dopiero drugą w powojennej historii naszej Filharmonii. Tym bardziej ciekawą. Oratorium zabrzmiało w drugiej części wieczoru. W pierwszej słuchaliśmy Bachowskiej Chaconny z II Partity d-moll na skrzypce solo w orkiestrowej transkrypcji Leopolda Stokowskiego. Przed kilkudziesięcioma laty ta transkrypcja (także Toccaty i fugi d-moll oraz Passacaglii i fugi c-moll) często gościła na filharmonicznej estradzie. Wraz z rozwojem historycznego wykonawstwa zostały odrzucone przez dyrygentów i słuchaczy. Jak się w piątek okazało – niesłusznie. W dobrej interpretacji, a z taką mieliśmy do czynienia, tak podana muzyka Bacha robi niemal wstrząsające wrażenie. Oczywiście jest to Bach późnoromantyczny, ale Stokowski nie naruszył materii dzieła, a że był mistrzem instrumentacji, dodał mu barwności i dramatyzmu. A przy tym postawił przed orkiestrą bardzo trudne zadanie, z którego krakowscy filharmonicy wywiązali się znakomicie. Wrażenie wywołane potężnym dziełem Bacha – Stokowskiego było tak silne, że nie mogłam się skupić na „Muzyce Wielkopiątkowej” z „Parsifala” Richarda Wagnera, choć zwróciły moją uwagę szlachetnie brzmiące instrumenty dęte otwierające utwór. A może należało nie Bachem ale właśnie Wagnerem – spokojnym, uduchowionym – rozpocząć ten muzyczny wieczór?