BACH I MOZART

28 sierpnia 2022 Anna Woźniakowska Recenzje 0

Elżbieta Stefańska i Sirkka-Liisa Kaakinen-Pilch… Te nazwiska są rękojmią dobrego koncertu. W sobotę obie artystki wystąpiły w ramach festiwalu „Muzyka w starym Krakowie” w krużgankach klasztoru oo. franciszkanów. W ich wykonaniu słuchaliśmy solowych utworów Bacha i Mozarta oraz sonat na skrzypce i klawesyn obu kompozytorów.
O sztuce interpretacji obu artystek nie ma co mówić. Jest mistrzowska. Z radością słuchałam solowych utworów: fragmentów Sonaty a-moll BWV 1003 w wykonaniu fińskiej skrzypaczki i I Sonaty wiedeńskiej C-dur oraz Mozartowskiego Ronda D-dur KV 485 granych na klawesynie przez Elżbietę Stefańską. Pięknie brzmiały też w wykonaniu obu artystek Allegra z Bachowskich sonat c-moll BWV 1017 i E-dur BWV 1016. Podziwiać można było „muzyczną rozmowę” obu instrumentów. Nieco gorzej było z częściami wolnymi obu sonat, szczególnie z Adagiem z Sonaty c-moll, bo nie równoważyło się brzmienie skrzypiec i klawesynu, którego zbyt słaby dźwięk zacierał kontury takiej rozmowy i w związku z tym skrzypcowe „afekty” nie miały odpowiedniego podparcia. Przynajmniej tak to odbierałam w miejscu, w którym przyszło mi słuchać koncertu. Zastanawiam się też, czy barokowa artykulacja w grze skrzypcowej jest na miejscu w klasycznej sonacie? Ale i tak całość wieczoru dała wiele wzruszeń, więc nie zabrakło bisu. W kolejnej wolnej części z Bachowskiej sonaty dialog instrumentów był bez zarzutu.

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Pamięć ludzka jest zawodna, doświadczenie muzyczne – jednostkowe i ulotne. Jak je zatrzymać? Nie da się zwerbalizować wywołanych muzyką wzruszeń, ale kilka zdań zanotowanych po koncercie pozwala przynajmniej zdokumentować ich zaistnienie. Czasem te notatki wywołują oddźwięk, odezwie się ktoś, kto podobnie zareagował na słuchaną muzykę. Rodzi się wtedy poczucie wspólnoty. Czasem rozlegnie się głos przeciwny i wtedy trzeba przeanalizować swoje wrażenia.  
Nie bez znaczenia jest także prosty zapis kronikarski – co, gdzie, kiedy... Może kiedyś przyda się do uzupełnienia kreślonego przez kogoś obrazu naszego życia muzycznego?

MISTRZOWI NA URODZINY

91.urodziny Krzysztofa Pendereckiego Filharmonia Krakowska uczciła w niedzielę 17 listopada przypomnieniem jego Koncertu fortepianowego „Zmartwychwstanie”. Utwór powstał przed blisko ćwierć wiekiem, ostateczną postać zyskał w 2007 roku. Starsi melomani z pewnością pamiętają burzę jaka przetoczyła się przez prasę nie tylko fachową po polskiej prapremierze utworu, kiedy to Andrzej Chłopecki zarzucił kompozytorowi koniunkturalizm (Penderecki pracujący w 2001 roku nad Capricciem na fortepian dedykowanym p. Marie-Josée Kravis po wypadkach 11 września przekomponował istniejący materiał wiążąc go z tragedią World Trade Center). Po latach tamte zarzuty (z których autor się zresztą wycofał) nie maja już znaczenia. Koncertu fortepianowego słucha się dziś bez sensacyjnej otoczki, koncentrując się jedynie na muzyce. A ta jest szczególna. Potężne dzieło ze względu na stosunek fortepianu do rozbudowanej orkiestry i wagę partii orkiestralnej przypomina raczej symfonię koncertującą, choć potraktowany wirtuozowsko instrument solowy zawsze wybija się na pierwszy plan. Zbudowane kalejdoskopowo słusznie zostało nazwane przez prof. Mieczysława Tomaszewskiego rodzajem rapsodii pozwalającej kompozytorowi na bardzo swobodną wypowiedź. Zarazem taka konstrukcja utworu stanowi trudność dla interpretatorów w budowaniu całościowej jego formy. Na szczęście wczoraj prowadzący orkiestrę Alexander Humala i interpretatorka partii fortepianu Mūza Rubackytė świetnie tę trudność przezwyciężyli. Stworzyli w Koncercie fortepianowym prawdziwą kreację artystyczną dając muzykę pełną dramatyzmu i napięcia nie pozbawionego elementów ironicznej groteski znajdującego rozładowanie w pięknych momentach lirycznej zadumy. Blisko godzinny utwór wciągnął słuchaczy bez reszty. Nic więc dziwnego, że dziękowaliśmy interpretatorom owacją na stojąco. Po przerwie zabrzmiała VIII Symfonia Antonina Dvořáka, którą często i z upodobaniem dyrygował Krzysztof Penderecki. I był to popis dyrygenta i orkiestry (z wyjątkiem niefortunnego unisona trąbek na początku IV części). A Allegretto grazioso – nostalgiczny, wręcz oniryczny walc przełamywany realnością czeskiego tańca ludowego na długo pozostanie w mej pamięci.
MOZART, BEETHOVEN, MENDELSSOHN

W piątek 15 listopada abonamentowy koncert Filharmonii Krakowskiej poprowadziła Karen Kamensek, amerykańska dyrygentka o słoweńskich korzeniach. Maestra, laureatka Grammy współpracująca ze słynnymi zespołami, rozpoczęła wieczór Uwerturą do „Don Giovanniego” Mozarta, zakończyła IV Symfonią „Włoską” Feliksa Mendelssohna. Towarzyszyła też Aleksandrze Świgut w IV Koncercie fortepianowym G-dur Beethovena. Karen Kamensek nie posługuje się batutą. Ma gest wyraźny i precyzyjny, w jej pracy z orkiestrą czuje się olbrzymie doświadczenie i wielką wrażliwość muzyczną. Pod taką ręką gra się bezpiecznie. Nic więc dziwnego, że filharmoniczni artyści urzekali i w Mozarcie i w Mendelssohnie wdziękiem, lekkością i werwą. Szczególnie podobała mi się Symfonia A-dur Mendelssohna z pięknie prowadzoną narracją pierwszej części, z powagą (na szczęście nie żałobną, co się czasem zdarza) części drugiej, z tanecznym Menuetem i szaleńczym finałowym Saltarello. Drobne uchybienia rytmiczne tu i ówdzie nie zniweczyły klarownego obrazu całości. Po raz drugi słuchałam Aleksandry Świgut w Beethovenie (w tym sezonie grała Koncert B-dur z Sinfoniettą Cracovią) i po raz drugi nie mogę zgodzić się z jej odczytywaniem Mistrza z Bonn. Dla mnie istotą muzyki Beethovena jest podskórna energia którą czuję w jego muzyce. Nie da się jej zastąpić pośpiechem i egzaltacją. I choć Karen Kamensek czyniła wszystko by partię orkiestry dostosować do omdlewających pian solistki, to przecież z dramatycznego dialogu w drugiej części Koncertu G-dur niewiele się ostało. Cóż, nadajemy z Aleksandrą Świgut na innych falach. Uznaję jej talent, jej sztukę, podobało mi się jedno z preludiów Rachmaninowa zagrane na bis, nastrojowe, poświęcone pamięci zmarłego niedawno Janusza Olejniczaka. Ale z takim Beethovenem nie mogę się zgodzić.
BONA W OPERZE KRAKOWSKIEJ

Wczoraj w Operze Krakowskiej wielkie święto – premiera opery Zygmunta Krauzego „Bona Sforza” do libretta Vincenza de Vivo. Jej powstanie to wynik współpracy naszego teatru operowego z Teatro Petruzzelli w Bari, rodzinnym mieście polskiej królowej. W tamtejszej Bazylice św. Mikołaja, patrona miasta, znajduje się także jej grób. Zamieszczona na okazałym sarkofagu pełna tytulatura przynależna polskiej monarchini czyni na oglądającym i czytającym wrażenie. Wrażenie wywołuje też wczorajszy spektakl w reżyserii, dramaturgii i inscenizacji Michała Znanieckiego, pięknej scenografii Luigiego Scoglio, interesujących kostiumach Małgorzaty Słoniowskiej i ciekawej choreografii Ingi Pilchowskiej. Za projekcje odpowiadała Karolina Jacewicz, reżyserią światła zajmował się Dawid Karolak, chór przygotowali Andrzej Korzeniowski i Joanna Wójtowicz. Nad stroną muzyczną czuwał Piotr Sułkowski który poprowadził też wczorajszy spektakl. Na scenie oglądamy trzy wcielenia polskiej królowej, bo całość jest swoistą retrospekcją umierającej w Bari Bony wygnanej z Polski przez ukochanego syna. W tej roli kapitalna i wokalnie i aktorsko Karin Wiktor-Kałucka. Osamotnionej królowej towarzyszy jedynie dwoje służących tyleż opiekujących się nią co dbających o interesy króla Hiszpanii czyhającego na spadek (w tych rolach Maryana Berezyak i Adam Sobierajski). Umierająca przywołuje na pamięć szczęsne chwile młodości i pierwszą miłość którą musiała poświęcić dla polskiej korony (w roli młodej Bony bardzo dobra Paula Maciołek, w jej ukochanego wcielił się Sebastian Marszałowicz), toczy spór z żądną władzy matką (Wanda Franek). Wspomina zaślubiny z Zygmuntem Starym (Adam Szerszeń) i koronację na Wawelu wśród tłumu obcych sobie ludzi. Z jej pamięci wyłania się też Bona – królowa, majestatyczna, narzucająca swą wolę staremu królowi, usiłująca kierować synem któremu już w dzieciństwie zapewnia tron. Ten majestat, ale i ból gdy po śmierciach Elżbiety Habsburżanki i Barbary Radziwiłłówny powszechnie oskarża się ją o otrucie synowych, czemu daje wiarę także zrozpaczony Zygmunt August (bardzo dobra rola Jarosława Bieleckiego), świetnie oddała Edyta Piasecka. Każda zresztą postać w tym spektaklu (jako mały Zygmunt wystąpił Adam Chudzio, a w rolach przedstawiciela Sejmu i poplecznika królowej Cristoma Colonny oglądaliśmy i słuchaliśmy Jakuba Borowczyka) dopracowana była w każdym calu. Bo jedną z głównych zalet tego spektaklu jest jego spójność powodująca, że od pierwszych, majestatycznych, mrocznych akordów, od pierwszego zetknięcia się z podzieloną na trzy części sceną i trzema postaciami Bony słuchacz i widz trzymany jest w napięciu, utożsamia się z bohaterką opery, współczuje jej i wraz z nią cierpi. Muzyka Zygmunta Krauzego pod batutą Piotra Sułkowskiego doskonale podkreśla treść libretta, a operowanie motywami przypisanymi poszczególnym wcieleniom Bony w swoisty sposób buduje dramaturgię. Są w tej muzyce współczesne, kolorowe brzmienia, jest hieratyczność pokreślona odwołaniami do chorału, jest delikatna stylizacja renesansowych tańców, jest liryka, ale wszystko to tworzy zgodną, oryginalną całość. „Bona Sforza” Zygmunta Krauzego (kompozytor był na premierze) to ważna pozycja w historii polskiej współczesnej opery. I ważny element historii krakowskiej sceny operowej, która w tym sezonie obchodzi siedemdziesięciolecie.

Copyright © 2024 | WordPress Theme by MH Themes